Çocuğun yüksek yararı, memur atamalarında göz ardı edilemeyecek anayasal bir ilke olarak öne çıkmaktadır. Bu kapsamda kişisel ilişki ve velayet kararları, idarenin yer değiştirme işlemlerinde belirleyici olabilir.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nda görevli bir şefin karşılıklı yer değiştirme (becayiş) talebinin reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmiştir. Kararda, boşanma sonrası velayet annede kalmakla birlikte, baba ile çocuk arasında tesis edilen kişisel ilişki düzeninin sağlıklı yürütülebilmesi açısından atama talebinin dikkate alınması gerektiği vurgulanmıştır.
Somut olayda, Çanakkale SGK İl Müdürlüğü’nde şef olarak görev yapan davacı, İstanbul SGK İl Müdürlüğü’nde aynı unvanda çalışan bir personel ile karşılıklı yer değiştirme talebinde bulunmuştur. Bu talep, 06.04.2022 tarihli işlemle, önceki dönemde İstanbul’dan kendi isteğiyle Çanakkale’ye atandığı gerekçesiyle reddedilmiştir.
Ancak davacının, bu atamadan sonra eşinden ayrıldığı ve İstanbul Anadolu 18. Aile Mahkemesi’nin 22.02.2022 tarihli kararıyla çocuğun velayetinin anneye verildiği anlaşılmaktadır. Aynı kararda, davacının çocuğuyla belirli zaman dilimlerinde kişisel ilişki kurmasına hükmedilmiştir. Bu kapsamda:
- Her ayın 1. ve 3. hafta sonları (Cumartesi sabah 10.00’dan Pazar akşam 17.00’ye kadar),
- Yaz tatilinde 30 gün süreyle,
- Dini bayramların birinci gününden başlayarak 3 gün,
- Okul yarıyıl tatillerinde 1 hafta,
- Nisan veya Kasım ayındaki ara tatillerde ise 1 hafta
süreyle çocukla görüşme hakkı tanınmıştır.
Davacı, bu görüşmelerin fiilen mümkün olabilmesi için İstanbul’da ikamet etmesi gerektiğini, Çanakkale’de görevli olması nedeniyle bu yükümlülükleri yerine getirmenin hem fizikî hem ekonomik açıdan imkânsızlaştığını, yıllık izin hakkının da bu süreleri karşılamaya yetmediğini beyan etmiştir.
Mahkeme, 657 sayılı Kanun’un 73. maddesi ile Kurumun yer değiştirme yönetmeliği çerçevesinde idareye tanınan takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğuna dikkat çekmiş; aile mahkemesi kararının yüklediği kişisel ilişki yükümlülüğünün, kamu hizmeti gerekçesiyle göz ardı edilemeyeceğini vurgulamıştır.
İdare tarafından reddin gerekçesi olarak gösterilen “daha önce kendi isteğiyle İstanbul’dan Çanakkale’ye atanmış olmak” hususunun, boşanma ve çocuğun yüksek yararı sonrasında oluşan yeni durum karşısında yeterli görülmediği belirtilmiştir. Ayrıca karşılıklı yer değiştirme başvurularına ilişkin mevzuatta başvuru zamanına ilişkin herhangi bir sınırlama öngörülmediği de hatırlatılmıştır.
Sonuç olarak, kişisel ilişki kararının gereklerinin yerine getirilebilmesi ve kamu yararı değerlendirmesinin somut bir gerekçeye dayanmaması nedeniyle dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu kanaatine varılmış; işlem iptal edilmiştir.
BURSA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 1. İDARİ DAVA DAİRESİ
E: 2022/…, K:2023/… T.12.12.2023
